Σειρά από μεταρρυθμιστικές τομές στη στρατιωτική θητεία, στο σύστημα εφεδρείας, αλλά και στην οργανωτική δομή των Ενόπλων Δυνάμεων δρομολογεί το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στη δεύτερη φάση της Νέας Δομής, με στόχο την ταχύτατη προσαρμογή στα νέα γεωπολιτικά και επιχειρησιακά δεδομένα.
Γεωργία Σαδανά
Ενσωματώνοντας τα διδάγματα από το μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία, την εκτεταμένη χρήση της υψηλής τεχνολογίας στην πολεμική πρακτική, αλλά και τη στροφή σε στοχευμένες επιχειρήσεις με τη χρήση μη επανδρωμένων αεροχημάτων και άλλων σύγχρονων συστημάτων, ένα κύμα ραγδαίων αλλαγών έχει εκκινήσει στο Πεντάγωνο, καθώς «το μέγεθος της απειλής είναι πολλαπλάσιο σε σχέση με εμάς», όπως τόνισε, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας.
Τα νέα μέτρα στις Ένοπλες Δυνάμεις
Στο πλαίσιο αυτό, τόσο το νομοσχέδιο για τη νέα θητεία όσο και αυτό για την εφεδρεία αναμένεται να έρθουν προς κύρωση στη Βουλή με την επάνοδο από τις θερινές διακοπές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μολονότι δεν προβλέπεται μεταβολή ως προς τον χρόνο της στρατιωτικής θητείας, εντούτοις εκσυγχρονίζεται ριζικά το πλαίσιο, στα πρότυπα του «φινλανδικού μοντέλου».
Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση των στρατεύσιμων προβλέπεται να είναι πιο «εντατική και ουσιαστική», ενώ θα εμπεριέχει υποχρεωτικά τη χρήση νέων τεχνολογιών και εφαρμογών, όπως η εκπαίδευση στα drones.
Στο νέο πλαίσιο, θα προβλέπεται μεγάλη παραμονή των νεοσύλλεκτων στα κέντρα εκπαίδευσης, όπου θα επιχειρείται πλήρης προσομοίωση στις σημερινές επιχειρησιακές συνθήκες (σκοποβολή, μάχη, επιβίωση, εκπαίδευση πορείας κ.τ.λ.), ενώ ένα από τα στοιχεία που έχουν προβλεφθεί είναι να ασκούνται οι στρατεύσιμοι σε πάρα πολλές βολές και με μεγάλη συχνότητα.
Κλείσιμο
Μετά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης, η οποία θα αφομοιώνει στην πράξη τα σύγχρονα επιχειρησιακά δεδομένα, θα επακολουθεί εκπαίδευση σε συγκεκριμένες δεξιότητες ώστε να υφίσταται ένας συνδυασμός επιχειρησιακής ετοιμότητας, αλλά και απόκτησης δεξιοτήτων για τους στρατεύσιμους, που να ενέχει πραγματικό αντίκρισμα στην αγορά εργασίας.
Ειδικότερα, όσοι υπηρετούν τη θητεία τους, με το πέρας της βασικής εκπαίδευσης θα μπορούν να εκπαιδευτούν, εφόσον το επιθυμούν, στην απόκτηση δεξιοτήτων, αντίστοιχων με αυτές που παρέχουν σήμερα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΕΚ), αποκτώντας μάλιστα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εκπαίδευσης και το ανάλογο πιστοποιητικό εκμάθησης.
Ζητούμενο για το υπουργείο Εθνικής Άμυνας αποτελεί ο κάθε στρατεύσιμος να έχει αποκτήσει τη στιγμή της απόλυσής του ουσιαστικές επιχειρησιακές και επαγγελματικές δεξιότητες ώστε ο χρόνος της θητείας του να καθίσταται «ωφέλιμος», και άρα ελκυστικός, αποκτώντας συγκεκριμένες επαγγελματικές δεξιότητες, όπως λόγου χάρη στις ειδικότητες του βοηθού ηλεκτρολόγου, του τεχνίτη, του μάγειρα κ.τ.λ.
Μαχαίρι στις αναβολές
Υπό αυτό το πρίσμα, εξετάζεται σοβαρά και η αυστηροποίηση των κριτηρίων αναφορικά με το πλαίσιο αναβολών και απαλλαγών που ισχύει σήμερα προκειμένου να μειωθούν οι περιπτώσεις κατάχρησης του σημερινού συστήματος.
Ηδη, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας ανακοίνωσε για πρώτη φορά Ειδικά Προγράμματα Θητείας, όπου δίνεται η δυνατότητα σε νέους και νέες να συνδυάσουν τη φοίτηση σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) ή Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ) με την παροχή εξειδικευμένης και υψηλού επιπέδου στρατιωτικής εκπαίδευσης και αντίστοιχης αμοιβής.
Ως προς τη στρατιωτική εκπαίδευση, αυτή θα παρέχεται καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών σε χρονικά διαστήματα που δεν επηρεάζουν τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν υπάρχουν μαθήματα.
Οι συμμετέχοντες θα απολαμβάνουν μισθολογική αποζημίωση, ασφαλιστική κάλυψη, υγειονομική περίθαλψη, ασφάλιση για κύρια και επικουρική σύνταξη, αναγνώριση στρατιωτικής ιδιότητας ως συντάξιμης υπηρεσίας και δυνατότητα παράτασης μετά την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής στρατιωτικής υπηρεσίας.
Για τον λόγο αυτό, τα Ειδικά Προγράμματα Θητείας απευθύνονται σε άνδρες και γυναίκες που σπουδάζουν σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ή Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, καθώς και σε φοιτητές μεταπτυχιακών προγραμμάτων και υποψήφιους διδάκτορες, ενώ με την απόκτηση του τίτλου σπουδών ολοκληρώνεται το ακαδημαϊκό σκέλος του Ειδικού Προγράμματος Θητείας και ξεκινά η παροχή υποχρεωτικής στρατιωτικής υπηρεσίας, για συγκεκριμένο αριθμό ετών, σε ερευνητικά προγράμματα και Μονάδες/Υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων, σε ειδικότητες συναφείς με το αντικείμενο σπουδών.
Μοντέλο Ρούπελ
Παράλληλα ωστόσο με τον εξορθολογισμό στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού των Ενόπλων Δυνάμεων, ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε για πρώτη φορά, μετά από σειρά ετών, στη δημιουργία σειράς έργων αμυντικής οχύρωσης, κυρίως στον Εβρο και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, κάνοντας λόγο για 207 έργα στην ηπειρωτική Ελλάδα και 315 στη νησιωτική.
«Η πρόβλεψη είναι ότι το 100% θα έχει ολοκληρωθεί στο βάθος μιας τριετίας», τόνισε, υπολογίζοντας ταυτόχρονα το κόστος για την ολοκλήρωση των υπόγειων οχυρωματικών έργων στα 65 εκατ. ευρώ.
Η επιλογή αυτή ωστόσο δεν είναι μια τυχαία επιλογή για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στην παρούσα χρονική συγκυρία, παρότι οχυρωματικά έργα στην Ελλάδα υπάρχουν από την Ακρόπολη μέχρι τα Οχυρά Ρούπελ. Στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, όμως, η ανάγκη για ποιοτική αναβάθμιση των έργων οχύρωσης αναδεικνύεται επιτακτική.
Οι απειλές, οι οποίες είναι ποικίλες και σύνθετες, οξύνουν την προϋπόθεση για προσαρμοστικότητα και ευελιξία στις Ένοπλες Δυνάμεις, ιδίως όταν τα μη επανδρωμένα αεροχήματα μπορούν να καταγράφουν με σχεδόν απόλυτη λεπτομέρεια την κίνηση στην επιφάνεια του εδάφους.
Σε αυτή την προοπτική, για το Πεντάγωνο η οχύρωση και η αμυντική οργάνωση έχριζαν ολιστικής επανεξέτασης, με νωπά τα παραδείγματα της αποτυχημένης ουκρανικής αντεπίθεσης στη Ζαπορίζια λόγω των εκτεταμένων έργων αμυντικής οργάνωσης του εδάφους από τις ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και την περίπτωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αρτσάχ).
Στις νέες συνθήκες του 21ου αιώνα, τα μέχρι τώρα διδάγματα από τα θέατρα των μαχών αναδεικνύουν ως ζωτικής σημασίας την αναβάθμιση των έργων οχύρωσης για τη διατήρηση εδαφών, αλλά και την υπογειοποίηση των υποδομών στις Ένοπλες Δυνάμεις ώστε να περιοριστεί η στοχοποίηση και η προσβολή από UAVs.
Ακόμη και αν η αναγκαιότητα για οχυρωματικά έργα στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της χώρας είχε διαπιστωθεί εδώ και δεκαετίες, η οικονομική κρίση στάθηκε τροχοπέδη, καθώς είχαν αρχίσει σχετικές εργασίες σε αρκετές εγκαταστάσεις, που διακόπηκαν λόγω μνημονίων, με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας να επιταχύνει πλέον τους ρυθμούς, ανακοινώνοντας πως τα αναγκαία έργα θα προχωρήσουν ταχύτατα, με στόχο σε χρονικό βάθος τριετίας να ολοκληρωθούν πλήρως στις κρίσιμες περιοχές.
Ως εκ τούτου, τα υπόγεια οχυρωματικά έργα τα οποία θα κατασκευαστούν θα είναι Εργα Μόνιμης Οχύρωσης, Εργα Εκστρατείας, Σκέπαστρα.
Την ίδια στιγμή, ειδική μέριμνα έχει ληφθεί από το Πεντάγωνο ως προς την κατασκευή και τη συντήρηση των οχυρωματικών έργων στη Θράκη και στο Ανατολικό Αιγαίο, όπου ο πήχης έχει τεθεί πολύ υψηλά για την επόμενη τριετία.
Ειδικά για τη Θράκη, ο στρατηγικός στόχος είναι η πλήρης κάλυψη των οχυρωματικών απαιτήσεων κατά 100% με 207 έργα στο σύνολο, ενώ αντίστοιχο ποσοστό κάλυψης των οχυρωματικών απαιτήσεων προβλέπεται και στο Βόρειο Αιγαίο με 176 έργα στο σύνολο.
Πέρα από τα «αόρατα» στρατόπεδα, στις πρόνοιες του υπουργείου Εθνικής Αμυνας περιλαμβάνεται και η αναβάθμιση της συνέργειας των μονάδων με την «Ασπίδα του Αχιλλέα», δηλαδή της «συνολικής προσέγγισης στις δυνατότητες της χώρας για αποτροπή, δηλαδή στην αντιπυραυλική, αντιαεροπορική, αντι-drone, αντιπλοϊκή και ανθυποβρυχιακή δυνατότητα άμυνας, που θα καλύπτει το σύνολο της ελληνικής επικράτειας», όπως περιέγραψε ο Νίκος Δένδιας, αξιοποιώντας δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου από τους πόρους του νέου 12ετούς εξοπλιστικού προγράμματος, αλλά και τα προγράμματα των ΕΛΚΑΚ και ΚΕΤΑΚ.
Οι μισθοί
Παρουσιάζοντας τη δεύτερη φάση της μεταρρύθμισης «Ατζέντα 2030» στις Ένοπλες Δυνάμεις, ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε εκτενώς στην ορθολογική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, με στόχο από την εκμετάλλευσή της να χρηματοδοτηθεί το ευρύ οικιστικό πρόγραμμα για τη στέγαση των επαγγελματικών στελεχών, ενώ γνωστοποίησε τον άμεσο μετασχηματισμό των μεγάλων σχηματισμών δημιουργώντας τέσσερις Ανώτατες Στρατιωτικές Διοικήσεις.
Κυρίως, όμως, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας αναφέρθηκε στα κίνητρα για τους στρατεύσιμους, ανακοινώνοντας την αύξηση της μηνιαίας αποζημίωσης των οπλιτών στα 100 ευρώ από 8,80 που είναι σήμερα για όσους υπηρετούν σε παραμεθόρια περιοχή και στα νησιά του Αιγαίου, και στα 50 ευρώ για όσους υπηρετούν στην ενδοχώρα.
Το συγκεκριμένο ποσό προσαυξάνεται στις περιπτώσεις άγαμου ορφανού από έναν γονέα οπλίτη, ο οποίος όταν υπηρετεί τη θητεία του θα εισπράττει 150 ευρώ μηνιαία, ενώ στα 200 ευρώ τον μήνα θα φτάνει η αποζημίωση για τις περιπτώσεις στρατεύσιμων με ένα παιδί.
Επιπλέον, από την 1η Ιανουαρίου του 2026 καταργείται πλέον η κατάταξη στρατεύσιμων στο Ναυτικό και στην Αεροπορία, καθώς «όλοι θα κατατάσσονται στον Στρατό Ξηράς και θα ακολουθούν το νέο πρόγραμμα εκπαίδευσης που, μαζί με το νομοθέτημα για τη θητεία, θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο», όπως προανήγγειλε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, έχοντας προετοιμάσει σειρά νομοσχεδίων για τη σύνδεση της στρατιωτικής θητείας με την εφεδρεία. O στρατηγικός στόχος του νέου συστήματος είναι να υπάρξουν 150.000 ενεργοί έφεδροι στον Στρατό Ξηράς σε βάθος πενταετίας.
